少年说(拼音诠注)
日 本 人 之 称 我 中 国 也 , 一 则 曰 , 再 则 曰 。 是 语 也 , 盖 袭 译 欧 西 人 之 言 也 。 呜 呼 ! 我 中 国 其 果 老 大 矣 乎 ? 梁 启 超 曰 : 恶 ! 是 何 言 ! 是 何 言 ! 吾 心 目 中 有 一 少 年 中 国 在 !
欲 言 国 之 老 少 , 请 先 言 人 之 老 少 。 老 年 人 常 思 既 往 , 少 年 人 常 思 将 来 。 惟 思 既 往 也 , 故 生 留 恋 心 ; 惟 思 将 来 也 , 故 生 希 望 心 。 惟 留 恋 也 , 故 保 守 ; 惟 希 望 也 , 故 进 取 。 惟 保 守也,故永旧;惟 进 取 也 , 故 日 新 。 惟 思 既 往 也 , 事 事 皆 其 所 已 经 者 , 故 惟 知 照 例 ; 惟 思 将 来 也 , 事 事 皆 其 所 未 经 者 , 故 常 敢 破 格 。 老 年 人 常 多 忧 虑 , 少 年 人 常 好 行 乐 。 惟 多 忧 也 , 故 灰 心 ; 惟 行 乐 也 , 故 盛 气 。 惟 灰 心 也 , 故 怯 懦 ; 惟 盛 气 也 , 故 豪 壮 。 惟 怯 懦 也 , 故 苟 且 ; 惟 豪 壮
也 , 故 冒 险 。 惟 苟 且 也 , 故 能 灭 世 界 ; 惟 冒 险 也 , 故 能 造 世 界 。 老 年 人 常 厌 事 , 少 年 人 常 喜 事 。 惟 厌 事 也 , 故 常 觉 一 切 事 无 可 为 者 ; 惟 喜 事 也 , 故 常 觉 一 切 事 无 不 可 为 者 。 老 年 人 如 夕 照 , 少 年 人 如 朝 阳 ; 老 年 人 如 瘠 牛 , 少 年 人 如 乳 虎 。 老 年 人 如 僧 , 少 年 人 如 侠 。 老 年 人 如 字 典 , 少 年 人 如 戏 文 。 老 年 人 如 鸦 片 烟 , 少 年 人 如 泼 兰 地 酒 。 老 年 人 如 别 行 星 之 陨 石 , 少 年 人 如 大 洋 海 之 珊 瑚 岛 。 老 年 人 如 埃 及 沙 漠 之 金 字 塔 , 少 年 人 如 西 比 利 亚 之 铁 路 ; 老 年 人 如 秋 后 之 柳 , 少 年 人 如 春 前 之 草 。 老 年 人 如 死 海 之 潴 为 泽 , 少 年 人 如 长 江 之 初 发 源 。 此 老 年 与 少 年 性 格 不 同 之 大 略 也 。 任 公 曰 : 人 固 有 之 , 国 亦 宜 然 。
梁 启 超 曰 : 伤 哉 , 老 大 也 ! 浔 阳 江 头 琵 琶 妇 ,当 明 月 绕 船 , 枫 叶 瑟 瑟 , 衾 寒 于 铁 , 似 梦 非 梦 之 时 , 追 想 洛 阳 尘 中 春 花 秋 月 之 佳 趣 。 西 宫 南 内 , 白 发 宫 娥 , 一 灯 如 穗 , 三 五 对 坐 , 谈 开 元 、 天 宝 间 遗 事 , 谱 《 霓 裳 羽 衣 曲 》 。 青 门 种 瓜 人 , 左 对 孺 人 ,顾 弄 孺 子 , 忆 侯 门 似 海 珠 履 杂 遝 之 盛 事 。 拿 破 仑 之 流 于 厄 蔑 , 阿 剌 飞 之 幽 于 锡 兰 , 与 三 两 监 守 吏 , 或 过 访 之 好 事 者 , 道 当 年 短 刀 匹 马 驰 骋 中 原 , 席 卷 欧 洲 , 血 战 海 楼 , 一 声 叱 咤 , 万 国 震 恐 之 丰 功 伟 烈 , 初 而 拍 案 , 继 而 抚 髀 , 终 而 揽 镜 。 呜 呼 , 面 皴 齿 尽 , 白 发 盈 把 , 颓 然 老 矣 ! 若 是 者 , 舍 幽 郁 之 外 无 心 事 , 舍 悲 惨 之 外 无 天 地 , 舍 颓 唐 之 外 无 日 月 , 舍 叹 息 之 外 无 音 声 , 舍 待 死 之 外 无 事 业 。 美 人 豪 杰 且 然 , 而 况 寻 常 碌 碌 者 耶 ? 生 平 亲 友 , 皆 在 墟 墓 ; 起 居 饮 食 , 待 命 于 人 。 今 日 且 过 , 遑 知 他 日 ? 今 年 且 过 , 遑 恤 明 年 ? 普 天 下 灰 心 短 气 之 事 , 未 有 甚 于 老 大 者 。 于 此 人 也 , 而 欲 望 以 拏 云 之 手 段 , 回 天 之 事中国黑老大 功 , 挟 山 超 海 之 意 气 , 能 乎 不 能 ?
呜 呼 ! 我 中 国 其 果 老 大 矣 乎 ? 立 乎 今 日 以 指 畴 昔 , 唐 虞 三 代 , 若 何 之 郅 治 ; 秦 皇 汉 武 , 若 何 之 雄 杰 ; 汉 唐 来 之 文 学 , 若 何 之 隆 盛 ; 康 乾 间 之 武 功 , 若 何 之 烜 赫 。 历 史 家 所 铺 叙 , 词 章 家 所 讴 歌 , 何 一 非 我 国 民 少 年 时 代 良 辰 美 景 、 赏 心 乐 事 之 陈 迹 哉 ! 而 今 颓 然 老 矣 ! 昨 日 割 五 城 , 明 日 割 十 城 , 处 处 雀 鼠 尽 , 夜 夜 鸡 犬 惊 。 十 八 省 之 土 地 财 产 , 已 为 人 怀 中 之 肉 ; 四 百 兆 之 父 兄 子 弟 , 已 为 人 注 籍 之 奴 , 岂 所 谓 “ 老 大 嫁 作 商 人 妇 ” 者 耶 ? 呜 呼 ! 凭 君 莫 话 当 年 事 , 憔 悴 韶 光 不 忍 看 ! 楚 囚 相 对 , 岌 岌 顾 影 , 人 命 危 浅 , 朝 不 虑 夕 。 国 为 待 死 之 国 , 一 国 之 民 为 待 死 之 民 。 万 事 付 之 奈 何 , 一 切 凭 人 作 弄 , 亦 何 足 怪 !
任 公 曰 : 我 中 国 其 果 老 大 矣 乎 ? 是 今 日 全 地 球 之 一 大 问 题 也 。 如 其 老 大 也 , 则 是 中 国 为 过 去 之 国 , 即 地 球 上 昔 本 有 此 国 , 而 今 渐 澌 灭 , 他 日 之 命 运 殆 将 尽 也 。如 其 非 老 大 也 , 则 是 中 国 为 未 来 之 国 , 即 地 球 上 昔 未 现 此 国 , 而 今 渐 发 达 , 他 日 之 前 程 且 方 长 也 。 欲 断 今 日 之 中 国 为 老 大 耶 ? 为 少 年 耶 ? 则 不 可 不 先 明 “ 国 ” 字 之 意 义 。 夫 国 也 者 , 何 物 也 ? 有 土 地 , 有 人 民 , 以 居 于 其 土 地 之 人 民 , 而 治 其 所 居 之 土 地 之 事 , 自 制 法 律 而 自 守 之 ; 有 主 权 , 有 服 从 , 人 人 皆 主 权 者 , 人 人 皆 服 从 者 。 夫 如 是 , 斯 谓 之 完 全 成 立 之 国 , 地 球 上 之 有 完 全 成 立 之 国 也 , 自 百 年 以 来 也 。 完 全 成 立 者 , 壮 年 之 事 也 。 未 能 完 全 成 立 而 渐 进 于 完 全 成 立 者 , 少 年 之 事 也 。 故 吾 得 一 言 以断 之 曰 : 欧 洲 列 邦 在 今 日 为 壮 年 国 , 而 我 中 国 在 今 日 为 少 年 国 。
夫 古 昔 之 中 国 者 , 虽 有 国 之 名 , 而 未 成 国 之 形也 。 或 为 家 族 之 国 , 或 为 酋 长 之 国 , 或 为 诸 侯 封 建 之 国 , 或 为 一 王 专 制 之 国 。 虽 种 类 不 一 , 要 之 , 其 于 国 家 之 体 质 也 , 有 其 一 部 而 缺 其 一 部 。 正 如 婴 儿 自 胚 胎 以 迄 成 童 , 其 身 体 之 一 二 官 支 , 先 行 长 成 , 此 外 则 全 体 虽 粗 具 , 然 未 能 得 其 用 也 。 故 唐 虞 以 前 为 胚 胎 时 代 , 殷 周 之 际 为 乳 哺 时 代 , 由 孔 子 而 来 至 于 今 为 童 子 时 代 。 逐 渐 发 达 , 而 今 乃 始 将 入 成 童 以 上 少 年 之 界 焉 。 其 长 成 所 以 若 是 之 迟 者 , 则 历 代 之 民 贼 有 窒 其 生 机 者 也 。 譬 犹 童 年 多 病 , 转 类 老 态 , 或 且 疑 其 死 期 之 将 至 焉, 而 不 知 皆 由 未 完 成 未 成 立 也 。 非 过 去 之 谓 , 而 未 来 之 谓 也 。
版权声明:本站内容均来自互联网,仅供演示用,请勿用于商业和其他非法用途。如果侵犯了您的权益请与我们联系QQ:729038198,我们将在24小时内删除。
发表评论